Τετάρτη 29 Αυγούστου 2012

ΧΙΟΣ : Το ημερολόγιο της καταστροφής


Ξημέρωμα Σαββάτου 18 Αυγούστου, το αγέρι δυνατό και συνάμαδροσερό και μυρωδάτο, έφερνε τις μυρωδιές του Μαστιχιού ανακατεμένες με τ´ αρώματα του Κάμπου και την αλμύρα της θάλασσας στα νότια του νησιού δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα μεθυστική.

Η ώρα ήταν γύρω στις 3:30 πμ όταν έρχεται ο Μήτσος με τον Γιώργη και γεμάτοι αγωνία μου λένε ότι έξω παίρνει φωτιά. Στην αρχή γέλασα,νόμιζα ότι αστειεύονται, πουθενά στον ορίζοντα δεν φαινόταν φωτιά, κατάλαβαν ότι δεν τους πίστεψα και με παρακίνησαν να πάνε να μου δείξουν. 
Ανεβαίνουμε στο μηχανάκι και αφού ανεβήκαμε στον πιο κοντινό λόφο, αμέσως φάνηκε μια τεράστια πύρινη λάμψη λες και είχε εκραγεί ηφαίστειο.
 Ήταν εκθαμβωτικά τρομερό,νομίζοντας ότι η φωτιά είναι λίγα χιλιόμετρα παρακάτω έντρομοι τηλεφωνήσαμεστην Πυροσβεστική. Μια υπάλληλος με τρεμάμενη φωνή σήκωσε το τηλέφωνο και αφούτης είπαμε για την φωτιά, μας είπε ότι η εστία ήταν στον Άγιο Μάρκο.
ΆγίοΜάρκο, μα είναι τόσο μακριά, πως γίνεται να φαίνονται οι φλόγες και η πυράδατους τόσο έντονα? Αφού δεν γινόταν να κάνουμε κάτι επιστρέψαμε στο χωριό καιπήγαμε για ύπνο άλλωστε ήταν ήδη προχωρημένες 4.

Την ίδια μέρα, μεσημέρι πια, και στο Πυργί ο ήλιος είχε χαθεί,βαριά κάπνα και στάχτες αιωρούνταν στην ατμόσφαιρα. Ανεβαίνω στην ταράτσα και οκαπνός πυκνός και μαύρος είχε καλύψει όλη την γύρω περιοχή.

Αναστατωμένος ανέβηκα στην μηχανή και βγήκα έξω απ’ το χωριόνα δω τι συμβαίνει και να μάθω νέα. Το μέτωπο ερχόταν απ’ την πλευρά τηςΕλάτας, πήγα προς τα εκεί…. όσο πλησίαζα στην Ελάτα τόσο ο καπνός γινότανπυκνότερος και πιο όξυνος. Άρχισα να φοβάμαι, παίρνω τηλέφωνο τον Νικολή τονΠρόεδρο της Ελάτας και σε κατάσταση πανικού μου λέει ότι η φωτιά πέρασε δίπλααπ’ το χωριό. Επιταχύνω την μηχανή να δω αν μπορώ να βοηθήσω, ανεβαίνω τηνανηφόρα του «Κοντού», και μόλις ξεπροβάλει το χωριό της Ελάτας παγώνω….όλος οορίζοντας μαύρος, παντού καπνοί, η Ελάτα, και το Λιθί στο έλεος της φωτιάς.

Γυρίζω πίσω, ήδη στο Πυργί ο κόσμος είχε βγεί στις εισόδουςτου χωριού έντρομος. Μα τι διάολο αναρωτήθηκα γυρνάω 2 ώρες τώρα, και έναΠυροσβεστικό όχημα δεν έχω δει;
Οι ώρες περνούσαν, η ανησυχία μεγάλωνε, ο κόσμος, οι απλοίπολίτες προσπαθούσαν να βρουν κάποιον υπεύθυνο για να οργανώσει ένα σύστημαπολιτικής προστασίας, δεν υπήρχε τίποτα, παρ’ όλα αυτά κάποιοι είχαν πάρει την πρωτοβουλία και είχαν βγάλει τις δεξαμενέςμε τα τρακτέρ και τα αγροτικά αυτοκίνητα και προσπαθούσαν άτακτα να βοηθήσουντην κατάσταση.

Η ώρα ήταν γύρω στις 1:00 μμ όταν πλέον οι φλόγες περνώνταςαπό Αγ.Γιώργη, Βέσσα, Αρμόλια, Λιθί, Ελάτα, έφθαναν στο Πυργί. Ένα μεγάλομηχάνημα του στρατού ευτυχώς ήρθε και αποψίλωνε χωράφια στο κάμπο κάτω απ’ τοΠυργί στον «Κόλυμπο».
Γύρω στις 1:30 μμ οι φλόγες πλέον ήταν λίγες δεκάδες μέτρααπό τα σπίτια στο Πυργί, πυροσβεστικό όχημα πουθενά, μηχανικό μέσο της επίσημηςπολιτείας εκτός από το μηχάνημα του στρατού πουθενά. Καμιά 50 άτομα με κλαδιάστα χέρια, προσπαθούσαμε να σταματήσουμε την φωτιά πριν περάσει τονπεριφερειακό του Πυργίου και μπει μέσα στο χωριό, ευτυχώς το ραντιστικό τουΚωστή και οι φιλότιμες προσπάθειες των παιδιών της Πυροσβεστικής που ήρθε πάνωστην ώρα αποσόβησαν μια δραματική κατάσταση.

Όλοι πλέον βλέπαμε ότι αυτή η κάπνα και αυτή η κόλαση της φωτιάςθα σημάδευε τις ζωές μας. Ο καθένας με τον τρόπο του προσπαθούσε να σώσει ότιμπορούσε, άλλος τον κόπο μιας χρονιάς, άλλος τα δέντρα του, κι άλλος εν γένειτην περιουσία του.

Ήταν πια απόγευμα, και τα νέα από την κόλαση της φωτιάς μόνοαισιόδοξα δεν ήταν. Παρ’ όλα αυτά η φυσική παρουσία των μέσων και των μηχανισμώντης πολιτείας, - τοπικής και γενικής, - ήταν παντελώς απούσα. 
ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΙΑ ΑΝΟΧΥΡΩΤΗΠΟΛΗ ΣΚΕΦΤΗΚΑ!!!
Μα που είναι όλοι αυτοί οι ανευθυνουπεύθυνοι, που σε ανύποπτοχρόνο βγαίνουν στις τηλεοράσεις, και μας διαφημίζουν τα σχέδια εφαρμογήςέκτακτων συμβάντων, που είναι τα μέσα εκείνα που θα μας βοηθήσουν να δαμάσουμετο θηρίο?
Αλήθεια που στο διάλο πήγαν όλα εκείνα τα λεφτά τα οποίαέστειλε η κεντρική κυβέρνηση για την δημιουργία δομών πυρασφάλειας?

Είχε ήδη βραδιάσει και όλος ο κόσμος προσπαθούσε να βοηθήσειόπου μπορούσε στις τυχόν αναζωπυρώσεις.
Από το Πυργί οι περισσότεροι είχαμε κατευθυνθεί προς τηνπλευρά του κοντού στον δρόμο προς Ελάτα μιας και μέχρι αργά το βράδυ η φωτιάείχε περιορισθεί στα υψηλά σημεία του βουνού «Συνώνα»
Αξίζει εδώ να θυμηθώ τις φιλότιμες προσπάθειες των παιδιώντου χωριού αλλά και του οδηγού της υδροφόρας του Δήμου, που με άμεσο κίνδυνο τηςζωής τους ανέβηκαν από έναν κακοτράχαλο χωματόδρομο για να σβήσουν την φωτιάπριν κατευθυνθεί προς νότο.

Μ΄ αυτά και μ’ αυτά η πρώτη ημέρα της φωτιάς παρά τον βαρύαπολογισμό της για τα χωριά, Καρυές, Ανάβατο, Αγ. Γιώργη, Βέσσα, Αρμόλια, Λιθί,Ελάτα και Πυργί, φαινόταν να βρίσκεται σε ύφεση και τα μέτωπα να ελέγχονταιέστω και μερικώς.

Την επόμενη ημέρα Κυριακή 19 Αυγούστου, τα σημάδια τουουρανού ήταν αισιόδοξα, ο καπνός ήταν λιγότερος και τα μέτωπα της φωτιάς είχανπεριορισθεί στο Βόρειο μέτωπο, καθώς και στα Αρμόλια προς Κοντυλόπο.

Θέλοντας να δω την κατάσταση, πήρα την μηχανή και πήγα προς Λιθί,η κατάσταση όπου κι αν έβλεπες ήταν αποκαρδιωτική, τα πάντα καμένα. Μαστιχόδεντρα,πεύκα, μελλίσια, εικονοστάσια, ζώα.
Έφτασα στον Λιθί γύρω στις 9:00 πμ, το διοξείδιο του άνθρακακαι οι στάχτες ήταν το κύριο χαρακτηριστικό του αέρα. Ο κόσμος εκείκουρασμένος, απ’ τις πολύωρες μάχες με τις φλόγες, πρόσωπα σκηθρωπά, μελαγχολικά,αλλά ταυτόχρονα και αποφασισμένα να προστατεύσουν τον τόπο και το βιός τους. 
Είδα τον Μιχάλη, από τον καπνό δεν μπορούσε να μιλήσει, φαινότανταλαιπωρημένος, αλλά συνάμα και ευχαριστημένος. Όλη νύχτα προσπαθούσε με ότιμέσο είχε στα χέρια του να προστατέψει τον Λιθί, μου έδειξε έναν πιτσιρικά καιμου είπε με τρεμάμενη φωνή «Ας είναι καλά αυτά τα παιδάκια, σαν σκυλιά πάλευανόλη την νύχτα να σώσουν το χωριό». Κάτι τέτοιες στιγμές ευλογημένες απ’ τον θεόμπορεί κανείς να δει στο πρόσωπο του ανθρώπου το μεγαλείο της ψυχής και της αυταπάρνησης,που σε κανονικές συνθήκες είναι αδύνατον να παρατηρήσει κανείς.
Ο Μιχάλης είχε παλέψει με την φωτιά, είχε χάσει την μάχηαλλά είχε κερδίσει τον πόλεμο της αξιοπρέπειας και της συνείδησης του. 
Αποχαιρέτησατον Μιχάλη, και φεύγοντας από τον Λιθί είδα μια ομήγυρη με πυροσβέστες, όπουαφού σταμάτησα και τους χαιρέτησα, μου είπαν ότι ήταν από τα Γιάννενα, και ότιήρθαν 37 άτομα για να βοηθήσουν. Ήταν η πρώτη φορά στις 36 ώρες τις φωτιάς πουέβλεπα τόσους πυροσβέστες μαζί. Στο λιθί πλεόν είχε μια εστία φωτιάς στοναπέναντι λόφο, όπου 2 πυροσβεστικά αεροπλάνα προσπαθούσαν να σβήσουν. Στονδρόμο της επιστροφής και λίγο πριν την Βέσσα συνάντησα και ένα κομβόι 12μεγάλων πυροσβεστικών αυτοκινήτων.

Η ώρα ήταν 12 πιά, η φωτιά μεταξύ Λιθίου, Βέσσαςείχε σχεδόν σβήσει, και κάποιες μικροεστίες ήταν υπό των έλεγχο τωνπυροσβεστικών αεροπλάνων και ελικοπτέρων.
Πάρκαρα την μηχανή στα ψηλά πάνω απ’ την Ελάτα καιαγναντεύοντας προς το Λιθί και το πέλαγος, μαζί με τον Κωστή  βλέπαμε τις προσπάθειες των αεροπλάνων να ελέγξουντην φωτιά.
Μέχρι εκείνη την ώρα ό αέρας ήταν μαλακός και δεν δημιουργούσεπροβλήματα. Στην επιστροφή προς το Πυργί και λίγο πριν τον Άη Γιώργη υπήρχε ψηλάαριστερά του δρόμου μια μικρή εστία φωτιάς όπου βλέποντας το ύψος της βλάστησηςκαι την φορά του αέρα, θεώρησα σωστό να πάρω τηλέφωνο το 199 και να ειδοποιήσω.Η κλήση έγινε, από το κέντρο μου είπαν ότι έρχονται κι εμείς περιμέναμε ναβοηθήσουμε.

Είχε πάει πια 1:30 μμ και η μικρή αναζωπύρωση που πριν μισήώρα χωρούσε σε μαγκάλι τώρα είχε γίνει ολόκληρο μέτωπο φωτιάς. Η περιοχή τουκοντού το πιο κομβικό σημείο, για να μην περάσει η φωτιά προς Ολύμπους – Μεστά –Δότια, ήταν σχεδόν γυμνό. Πέρα από 6 άτομα με κλαδιά στα χέρια δεν υπήρχεκανένα άλλο μέσο.

Μέσα σε λίγα λεπτά η φωτιά πέρασε τον δρόμο στο «Καμάρι τουΚοντού» και χωρίς πλέον εμπόδια προχωρούσε προς «Μαλίδια», «Πλουμάρι» μεκατεύθυνση Πυργί, Ολύμπους, Μεστά.

Όλα τα άλλα σας είναι γνωστά!!! Μια φωτιά που ξεκίνησε στηνΚεντρική Χίο, καταφέραμε μέσα σε 3 εικοσιτετράωρα να φτάσει στον Άγιο Νικήτακαι στα Λατσά για να σβήσει στην θάλασσα. Κι αυτό γιατί :
  • Δεν υπήρξε κανένας σχεδιασμός
  • Δεν υπήρξε κανένας συντονισμός.
  • Δεν υπήρξε ιεράρχηση προτεραιοτήτων και διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και των υλικών.
  • Δεν υπήρχαν υποδομές ανάσχεσης της φωτιάς.
  • Οι υπεύθυνοι σχεδιασμού και συντονισμού ήταν επιεικώς απαράδεκτοι
  • Φάνηκε η γύμνια των τοπικών φορέων, στην δημιουργία και την διαχείριση των υποδομών και της υλοποίησης δράσεων.
  • Δεν υπήρχε αξιόπιστο δίκτυο πυρόσβεσης (Χαλασμένοι κρουνοί, ασύμβατες εγκεταστάσεις κλπ)
  • Δεν υπήρχε σχέδιο πολιτικής προστασίας.
  • Δεν υπήρξε διοικητική μέριμνα για τους Πυροσβέστες από άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Όλα αυτά κι άλλα τόσα οδήγησαν στην μεγαλύτερη καταστροφήτου νησιού μας μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο.
Μια καταστροφή, που οι ανάδοχοι της, προσπαθούν ο ένας μετάτον άλλο να αποφύγουν τις ευθύνες τους, με δηλώσεις και αγαθοεργίες πουμηδενική αξία έχουν υπό τις παρούσες συνθήκες.

Γράφει : Γ.Τ